Tổng quan về SSD:
SSD (Solid State Drive - ổ đĩa thể rắn) là một loại ổ đĩa được tạo bởi những chip nhớ điện tử thể rắn. SSD gồm có bộ điều khiển và bộ lưu trữ (chip DRAM và chip FLASH). SSD tương tự như ổ cứng thông thường xét về đặc điểm kỹ thuật, chuẩn giao tiếp, chức năng, cách dùng, hình dạng và kích thước sản phẩm. SSD được sử dụng rộng rãi như ổ đĩa di động, ổ đĩa siêu nhỏ, thẻ nhớ, U disk và nhiều dạng khác.
Tuy nhiên, bạn không thể bỏ qua thực tế rằng vấn đề mất dữ liệu SSD đôi khi vẫn có thể xảy ra trong quá trình sử dụng thường xuyên, do SSD cũng chỉ là một loại ổ cứng đặc biệt. Trên cơ sở này, các giải pháp cứu dữ liệu SSD có dễ dàng và thành công hay không ít nhiều phụ thuộc vào cách sử dụng của bạn, không quan trọng bây giờ bạn có bị mất dữ liệu SSD hay chưa. Đó chính là lý do tại sao chúng tôi viết bài này.
Mất dữ liệu trên SSD là một vấn đề phổ biến:
Như bạn đã biết, so với ổ cứng thông thường, SSD có nhiều ưu điểm, chẳng hạn như ít tiêu thụ điện, dãi nhiệt độ hoạt động rộng, khả năng chống sốc và chống rớt, không gây tiếng ồn, tốc độ đọc ghi nhanh. Do có nhiều điểm nổi trội, ngày càng nhiều người dùng máy tính chọn SSD làm thiết bị lưu trữ dữ liệu. Tuy nhiên, mất dữ liệu trên SSD là một vấn đề phổ biến, gây ra bởi nhiều nguyên nhân.
Nguyên nhân:
Nhiễm vi rút: Nếu bạn kết nối ổ SSD của mình vào một máy tính đang bị nhiễm vi rút, khả năng bạn mất dữ liệu là rất cao.
Thao tác sai: Các tập tin dễ dàng bị mất hoặc bị xóa do sai lầm của người dùng.
Hỏng thiết bị: Khi ổ SSD bị hỏng hoặc bị lỗi, bạn không thể tìm thấy hoặc truy xuất được dữ liệu.
Mất phân vùng: Trên ổ SSD, nếu một phân vùng bị mất hoặc bị xóa, dữ liệu trên phân vùng này sẽ không còn.
Do có nhiều nguyên nhân nên dữ liệu của ổ SSD dễ bị mất. Trước khi đưa ra các giải pháp, chúng ta hãy tìm hiểu về khả năng cứu dữ liệu của loại ổ đĩa này.
Khả năng cứu dữ liệu trên ổ SSD:
Rất nhiều bạn có thể hỏi liệu có phần mềm cứu dữ liệu SSD nào tốt áp dụng cho hầu hết trường hợp mất dữ liệu SSD. Kỹ thuật cứu dữ liệu SSD rất phức tạp do tiến trình tẩy xóa tập tin của SSD không giống với ổ cứng truyền thống.
Đối với ổ cứng truyền thống, nếu một tập tin bị xóa, chỉ mục (index) của tập tin đó sẽ được gỡ bỏ (có nghĩa là, nội dung thực của nó vẫn còn cho đến khi không gian của nó bị "chiếm" bởi dữ liệu mới). Nhưng với SSD, khi một tập tin bị xóa, nội dung đó sẽ bị tẩy xóa ngay lập tức (mất hoàn toàn) dưới tác dụng của TRIM.
[Để hiểu rõ hơn về TRIM, mời bạn đọc bài viết: Thu gom "rác" (garbage collection - GC) và lệnh TRIM trong ổ SSD].
Thực tế, khi bạn ghi dữ liệu mới vào ổ cứng cơ, đầu tiên Windows sẽ cho phép ổ đĩa xóa dữ liệu trước. Sau đó, dữ liệu mới được đưa vào vùng không gian tương ứng. Khi bạn thực hiện thao tác xóa, Windows sẽ đánh dấu không gian đó là trống, nhưng nó không gỡ bỏ nội dung hiện có của tập tin. Tuy nhiên, khi Windows nhận dạng một ổ SSD có hỗ trợ TRIM và tính năng này được kích hoạt, nó sẽ tẩy xóa nội dung tập tin ngay lập tức, thay vì gán một thẻ đặc biệt. Volume Bitmap được sử dụng ở đây để ghi lại tập tin này đã bị tẩy xóa.
Kết quả, cứu dữ liệu SSD sẽ rất khó khăn do hành động tẩy xóa của TRIM. Do đó, nếu bạn muốn cứu dữ liệu từ ổ SSD, bạn phải xác nhận đáp ứng các điều kiện sau đây:
Nếu bạn đang dùng Windows XP (hoặc cũ hơn), cứu dữ liệu SSD sẽ không là vấn đề. XP đã bị Microsoft "bỏ rơi" (không còn hỗ trợ nữa), vì thế nó không hỗ trợ TRIM. Có thể nói, tốc độ SSD sẽ không phát huy hết tác dụng trên hệ điều hành này.
Nếu SSD bạn đang sử dụng đã lỗi thời, nó có thể không hỗ trợ TRIM.
Các SSD của bạn chạy trong môi trường RAID, có thể trình điều khiển (driver) chưa hỗ trợ TRIM.
Bạn kết nối ổ SSD vào máy tính để làm ổ đĩa gắn ngoài thông qua cổng USB.
Nếu ổ SSD của bạn có hỗ trợ TRIM nhưng tính năng này không được kích hoạt (trước thời điểm bạn bị mất dữ liệu). Cách kiểm tra: Mở Command Prompt, gõ "fsutil behavior query disabledeletenotify" (không có dấu ngoặc kép) rồi enter. Nếu Command Prompt báo "DisableDeleteNotify = 1": TRIM không được kích hoạt, "DisableDeleteNotify = 0": TRIM đã được kích hoạt.
Nếu bạn đáp ứng một trong những điều kiện trên, bạn có thể lấy lại dữ liệu đã mất bằng cách sử dụng phần mềm cứu dữ liệu. Nhưng cách làm như thế nào? Mời bạn đọc tiếp!
Cách cứu dữ liệu trên ổ SSD:
Sau khi đã biết nhiều thông tin về SSD và khả năng cứu dữ liệu của SSD, giờ là lúc chúng ta tiến hành cứu dữ liệu trên ổ đĩa này. Bạn có thể tìm kiếm cách làm trên mạng, có rất nhiều diễn đàn và bài viết nói về vấn đề này. Hãy tham khảo trường hợp dưới đây:
Một thành viên của diễn đàn HardwareZone đặt chủ đề "Ổ SSD ngừng hoạt động, cần lấy lại dữ liệu!", với nội dung "Chào mọi người, mình cần trợ giúp. Máy tính để bàn của mình đang dùng ổ SSD Samsung 840 EVO 250GB, chạy Windows 7 x64, đã bất ngờ bị hỏng trong tuần này. Mình chỉ mới dùng khoảng 8-9 tháng, thậm chí là ít dùng. Mình đã thử kết nối ổ SSD với một máy tính khác làm ổ đĩa gắn ngoài, mặc dù nó hiện như một thiết bị USB trong Device Manager và trong vùng thông báo của thanh taskbar, nhưng nó không hiện như một ổ đĩa trong Explorer. Mình thực sự cần lấy lại một số dữ liệu trong ổ đĩa này, nếu được giúp đỡ / góp ý mình rất biết ơn. Xin cảm ơn trước".
Sau ví dụ tình huống SSD ngừng hoạt động trên, bạn có thể hỏi làm thế nào để cứu dữ liệu từ ổ SSD? Trên thế giới có rất nhiều phần mềm cứu dữ liệu cho bạn chọn, bài biết này sẽ hướng dẫn bạn sử dụng MiniTool Power Data Recovery để lấy lại dữ liệu trên ổ SSD. Đây là phần mềm cứu dữ liệu an toàn, đáng tin cậy, mạnh mẽ và chuyên nghiệp. Công cụ này tương thích với nhiều hệ điều hành, bao gồm Windows 10/8.1/8/7/Vista/XP, Windows Server 2012/2008/2003/2000 và Mac OS.
MiniTool Power Data Recovery có 5 mô-đun:
Undelete Recovery (quét nhanh, cứu dữ liệu đã bị xóa hoặc bị mất).
Lost Partition Recovery (cứu dữ liệu phân vùng đã bị xóa do vô tình hoặc bị mất do cài lại hệ điều hành).
Damaged Partition Recovery (quét sâu, cứu dữ liệu phân vùng đã bị lỗi, RAW hoặc bị format).
Digital Media Recovery (cứu dữ liệu USB, thẻ nhớ đã bị mất hình ảnh, phim, nhạc).
CD/DVD Recovery (cứu dữ liệu đĩa CD/DVD đã bị xóa hoặc bị format).
Đầu tiên, tải về MiniTool Power Data Recovery (phiên bản miễn phí cho phép lưu tối đa 1GB dữ liệu, hoặc trả phí 69 USD, 79 USD lần lượt dành cho PC Windows, Mac) và cài đặt trên máy tính. Sau đó, chọn đúng mô-đun chức năng tại giao diện chính của phần mềm dựa trên nhu cầu thực tế của bạn.
+ Trường hợp 1: Dữ liệu đã bị xóa trên ổ đĩa SSD "khỏe mạnh"
Thông thường, việc thao tác sai hoặc bị vi rút tấn công khi đang sử dụng máy tính, dữ liệu bị xóa nhưng SSD vẫn trong tình trạng "khỏe mạnh". Nếu dữ liệu bị xóa hoặc bị mất, hãy làm theo hướng dẫn sau đây:
Bước 1: Mở phần mềm MiniTool Power Data Recovery, bạn sẽ thấy có 5 mô-đun phục hồi. Click chọn "Undelete Recovery" để bắt đầu cứu dữ liệu SSD. Tính năng này được thiết kế để giúp bạn phục hồi dữ liệu đã bị xóa hoặc bị mất một cách nhanh chóng.
Giao diện chính của phần mềm cứu dữ liệu MiniTool Power Data Recovery v7.0.
Bước 2: Chọn phân vùng ổ SSD mà bạn cần cứu dữ liệu. Sau đó click "Scan" để bắt đầu quét dữ liệu trên phân vùng ổ đĩa này.
Danh sách phân vùng ổ đĩa trong mô-đun Undelete Recovery - phần mềm cứu dữ liệu MiniTool Power Data Recovery v7.0.
Bước 3: Sau khi quét xong, toàn bộ dữ liệu tìm thấy sẽ được liệt kê theo thứ tự. Bây giờ, bạn chỉ việc đánh dấu những tập tin, thư mục cần lấy và click "Save" để lưu chúng đến một nơi an toàn. Lưu ý: Tránh lưu dữ liệu vào ổ đĩa gốc, ở đây là ổ SSD, để tránh ghi đè dữ liệu.
Làm đúng theo hướng dẫn trên, bạn có thể lấy lại những dữ liệu đã bị xóa trên ổ SSD một cách nhanh chóng.
Kết quả sau khi quét xong trong mô-đun Undelete Recovery - phần mềm cứu dữ liệu MiniTool Power Data Recovery v7.0.
+ Trường hợp 2: Phân vùng trên ổ SSD đã bị xóa hoặc bị mất
Phân vùng rất cần thiết cho ổ đĩa, nó có thể được sử dụng như một thiết bị lưu trữ cho hệ điều hành và lượng lớn dữ liệu. Tuy nhiên, khi máy tính hoạt động, ổ đĩa logic có thể bị mất hoặc bị xóa do thao tác nhầm hoặc bị vi rút tấn công. Khi mở Disk Management (Trình Quản lý Ổ đĩa), bạn sẽ biết được phân vùng của bạn có bị mất hay không. Khi một phân vùng bị mất hoặc hỏng, tất cả dữ liệu trên phân vùng này không còn và không thể tìm thấy. Nếu không có dữ liệu quan trọng được lưu trên phân vùng bị mất này, bạn có thể phân vùng lại ổ đĩa hoặc tạo phân vùng mới. Nếu không may có nhiều dữ liệu quan trọng trên ổ SSD, khi gặp vấn đề mất phân vùng, bạn sẽ phải làm gì để cứu dữ liệu trên ổ đĩa này? Hãy làm theo hướng dẫn sau đây:
Bước 1: Mở phần mềm MiniTool Power Data Recovery và chọn mô-đun "Lost Partition Recovery" tại giao diện chính. Tính năng này có thể giúp bạn phục hồi dữ liệu từ phân vùng đã bị xóa do vô tình hoặc bị mất khi cài đặt lại hệ điều hành Windows.
Bước 2: Chọn ổ SSD mà bạn muốn phục hồi. Click "Full Scan" để tiếp tục. Sẽ mất vài phút (hoặc hơn, tùy trường hợp) để quét toàn bộ ổ đĩa và tìm tất cả dữ liệu trên ổ SSD này. Hãy kiên nhẫn chờ đợi!
Danh sách các ổ đĩa vật lý được nhận diện trong mô-đun Lost Partition Recovery - phần mềm cứu dữ liệu MiniTool Power Data Recovery v7.0.
Bước 3: Sau khi quét xong, MiniTool Power Data Recovery sẽ giúp bạn tìm tất cả các phân vùng bị mất. Ảnh chụp màn hình chỉ liệt kê 7 phân vùng, nhưng nếu bạn không thể tìm thấy phân vùng bị mất của bạn, chỉ cần click "Back" để hiển thị tất cả phân vùng đã bị mất. Sau đó, chọn phân vùng bạn muốn phục hồi, tiếp đến click "Save" để lưu và hoàn tất phục hồi phân vùng đã bị mất trên ổ SSD.
Kết quả sau khi quét xong trong mô-đun Lost Partition Recovery - phần mềm cứu dữ liệu MiniTool Power Data Recovery v7.0.
Nếu tính năng này không thể giúp bạn lấy lại dữ liệu, có lẽ bạn nên xem xét liệu phân vùng trên ổ SSD có bị format, hư hỏng hoặc hệ thống tập tin đang ở dạng RAW hay không.
+ Trường hợp 3: Phân vùng trên ổ SSD đã bị lỗi hoặc bị định dạng (format)
Thông thường, phân vùng trên ổ SSD có thể bị lỗi do vi rút tấn công hoặc do thao tác sai. Nghiêm trọng hơn, bảng phân vùng có khả năng bị hỏng. Trong trường hợp này, đừng quá lo lắng. Bạn có thể cứu dữ liệu trên ổ SSD từ một phân vùng bị lỗi bằng MiniTool Power Data Recovery một cách nhanh chóng. Ngoài ra, trong quá trình sử dụng SSD, phân vùng có thể bị định dạng do sai lầm, hoặc một trong các phân vùng ở dạng hệ thống tập tin RAW, không thể truy cập được. Khi gặp phải 3 tình huống này, làm thế nào để cứu dữ liệu từ các phân vùng đã bị lỗi, định dạng hoặc RAW trên ổ SSD? Hãy làm theo hướng dẫn từng bước dưới đây:
Bước 1: Tại giao diện chính của MiniTool Power Data Recovery, click vào tính năng "Damaged Partition Recovery". Mô-đun này được thiết kế để cứu dữ liệu từ các phân vùng đã bị lỗi, định dạng hoặc RAW.
Bước 2: Chọn phân vùng mà bạn muốn phục hồi. Sau đó click "Full Scan" để tiếp tục.
Danh sách phân vùng ổ đĩa trong mô-đun Damaged Partition Recovery - phần mềm cứu dữ liệu MiniTool Power Data Recovery v7.0.
Bước 3: Sau khi quét xong ổ đĩa, bạn có thể thấy nhiều tập tin được hiển thị trong phân vùng này. Chọn các tập tin, thư mục bạn muốn phục hồi. Tiếp theo click "Save" để lưu dữ liệu vào một nơi an toàn. Trong hình chụp bên dưới, các tính năng "Filter" (bộ lọc) và "Type" (phân loại) được thiết kế để giúp tìm kiếm dữ liệu một cách nhanh chóng. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể xem trước (preview) tập tin để biết đó có phải là dữ liệu bạn cần lấy hay không.
Kết quả sau khi quét xong trong mô-đun Damaged Partition Recovery - phần mềm cứu dữ liệu MiniTool Power Data Recovery v7.0.
Chúng tôi vừa giới thiệu với bạn 3 trường hợp cứu dữ liệu từ ổ SSD. Hãy chọn một trường hợp theo tình hình thực tế bạn đang gặp phải.
Cách tránh mất dữ liệu trên ổ SSD:
Nếu dữ liệu quan trọng đối với bạn, để tránh mất dữ liệu và bảo vệ các thông tin quan trọng trên ổ SSD, bạn nên chú ý các khía cạnh sau đây:
Dừng mọi hoạt động liên quan đến ổ đĩa khi mất dữ liệu xảy ra. Nếu bạn ghi dữ liệu mới vào vùng không gian nơi các tập tin bị xóa, dữ liệu gốc sẽ rất khó hoặc không thể được phục hồi.
Sau khi cứu dữ liệu xong, để tránh mất dữ liệu một lần nữa, hãy sao lưu tất cả dữ liệu quan trọng một cách thường xuyên.
Bạn nên cài phần mềm diệt vi rút mạnh (như Bitdefender, Kaspersky, Norton...) trên máy tính của bạn để tránh bị nhiễm vi rút.
Cài thêm công cụ thông tin ổ đĩa (như CrystalDiskInfo) để kiểm tra "sức khỏe", cũng như dự đoán lỗi ổ SSD.
Nếu bạn làm đúng theo những điều trên, khả năng mất dữ liệu trên SSD sẽ được hạn chế.
Tóm lại:
Khi gặp phải sự cố mất dữ liệu trên SSD, đừng quá lo lắng. Với sự trợ giúp của phần mềm cứu dữ liệu MiniTool Power Data Recovery, thật dễ dàng và an toàn để lấy lại dữ liệu trên ổ đĩa này. Khi đã hiểu rõ các nguyên nhân và giải pháp cứu dữ liệu, chúng tôi tin rằng bạn có thể nhanh chóng giải quyết vấn đề của mình. Nếu có vướng mắc hoặc yêu cầu gì, hãy liên hệ công ty Cứu Dữ Liệu Trần Sang của chúng tôi.